nazlitoac.blogspot.com

13 Aralık 2023 Çarşamba

Konak-İzmir

 

İzmir

" Benim yaşım 8.500 "

İlyada ve Odysseia isimli efsanevi yapıtları günümüze kadar ulaşmış tarihin ilk ve en büyük ozanı Homeros'un ilham perisi, Makedonya Kralı Philip'in oğlu İskender'in ise rüyasıdır, İzmir.

Antik dönemdeki adıyla Smyrna, coğrafyacı Strabon'a göre de en güzel İon kentidir.

Asya'nın gerdanlık kızıdır, görkemli Smyrna. 

Sezar, Oktavyanus, Marcus Airelyus, Brütüs ve Hadrianus gibi Romalı imparatorların ve kraliçe Küçük Faustina'nın aşık oldukları efsane kızıdır, İzmir. 

Smyrna, bir öyküye göre efsanevi kadın savaşçılar olan Amazonlar, bir başka öyküye göre de Lelegler tarafından kurulmuş. 

Verimli toprakları, elverişli iklimi, kültürü, doğası, sosyal yaşamı oldukça hareketli güler yüzlü insanı, ihtişamlı tarihi ile bir aşktır, İzmir. 

Liman şehri olmasıyla işlek ve önemli ticari merkezi konumunda olan İzmir, arkeolojik ve tarihsel birikimini günümüze dek korumasını sağlayabilmiş.

Aristo, öğrencisi Büyük İskender'e " Görmezsen eksik kalırsın. " demiş İzmir için. Ben de diyorum ki, görmezseniz eksik kalırsınız. 

Konak Meydanı

Saat kulesi, camisi, güvercinleri ve palmiye ağaçları ile İzmirliler'in buluşma noktası olan meydan, şehri keşfetmek için başlangıç rotası olarak ele almanızı tavsiye ediyorum. 

Cumhuriyetin ilanından sonra meydana, İzmir Belediye Meclisi kararı ile " Atatürk Meydanı " adı verilmiş.

Tüm şehir içi ulaşım araçlarının her yöne gittiğinin ilk noktası olan Konak Meydanı, koşuşturan çocuklarıyla, satıcılarıyla, özçekim fotoğraf çekenleriyle her mevsim cıvıl cıvıldır. 



İzmir Saat Kulesi 

Konak Meydanı'nda yer alan İzmir'in simgesi kule, 1901 yılında Sultan ll. Abdülhamit'in tahta çıkışının 25. yıl anısına İzmirli Mimar Raymond Charles Pere'ye yaptırılmış. 

Kule, ana gövdesi inşa edilirken kesme taşlar arasında demir ve kurşun kullanılarak depreme dayanıklı hale getirilmiş.

Kulenin saati, dönemin Türk-Alman dostluğunun yanı sıra, iki hükümdar arasındaki şahsi dostluğun bir hatırası olarak, Alman İmparatoru II. Wilhelm tarafından armağan edilmiş. 

25 metre yüksekliğinde, 4 katlı ve sekizgen planlı kulenin platformu beyaz mermerden yapılmış. Dışı baklava dilimli kabartmasıyla, oryantalist stilin zarif mimari yapısı, muazzam eserlerden biri bence.

Konak Yalı Camii

Konak Meydanı'nda, Hükümet Konağı'nın önünde, görenleri kendine hayran bırakan minyatür cami, Katipoğlu Mehmet Paşa'nın kızı Ayşe Hanım tarafından 1754 yılında, klasik Osmanlı mimarisi tarzında tek kubbeli ve tek minareli, sekizgen planlı, kesme taştan yaptırılmış. Geleneksel pencerelerinin etrafını çeviren çinileriyle şirin mi şirin dedirtecek kadar harika bir eser. 


İlk Kurşun Anıtı

1919 yılında gerçekleşen Yunan işgaline karşı Türk direnişin sembolü olan anıt, 1974'de İzmir Gazeteciler Cemiyeti ve İzmirliler'in katkılarıyla heykeltıraş Turgut Pura tarafından yapılmış. 

Her iki tarafında da Kurtuluş Savaşı'nda halkın verdiği mücadeleyi anlatan sahnelerin olduğu mermer kaplı kaideyi ise Mimar Harbi Hotan'ın katkılarıyla yapılmış. 

Aynı yerde şehit düşen gazeteci-yazar Hasan Tahsin'in ( asıl adı Osman Nevres ) bir elinde bayrak, bir elinde de silah ile tasvir edilmiş anıtı, Konak Meydanı'na geldiğinizde mutlaka ziyaret edin.



Hükümet Konağı 

Konak Meydanı'ndaki Yalı Camii'nin arka çaprazında bulunan Hükümet Konağı, 9 Eylül 1922'de gönderine çekilen Türk Bayrağı ile milletin bağımsızlığının ilan edildiği yer olma özelliğiyle yüce duyguların kabardığı bir yapıdır.

19. yüzyıl başlarında ilk yapıldığında ahşaptanmış. 1970'de çıkan yangınla büyük hasar görünce çevresindeki binalar yıkılarak orjinaline çok yakın bir şekilde günümüzdeki bina inşa edilmiş. 

2020 yılının ocak ayında çekmiştim bu fotoğrafı. O zaman gittiğimde restorasyon nedeniyle etrafı panolarla kapalıydı. Pek çekemedim fotoğraf. Şimdi ne durumda, bilemiyorum. 

İzmir Milli Kütüphanesi

Konak-Milli Kütüphane Caddesi'nde yer alan Milli Kütüphane, İzmirli avukat Kadızade İbrahim Bey'in öncülüğü ile 1911 yılında kurulmak istenmiş ama çeşitli nedenlerle ( savaşlar, işgal yılları, mali yetersizlik ) bir türlü kurulamamış.

Toplanan 92.212 lira ile inşaatına ancak başlanabilen milli kütüphane, 29 Ekim 1933'te Cumhuriyet'in onuncu yıl şenliklerinde hizmete açılmış. 

Cumhuriyet Dönemi'nin ilk yapılarından olan kütüphane binası, Neo-klasik Türk Mimarisi tarzına uygun inşa edilmiş. 

Pencere üzeri çinileri ve cepheden dışarıya doğru hafif çıkıntı yapan mermer kaplı giriş kısmı binaya estetik bir görünüm sağlamış. Hele ki kapının her iki yanında bulunan kum saati başlıklara sahip süslü silindirik sütunları gördüğünüzde eminim hayran kalacaksınız.

İzmir Milli Kütüphanesi 

Taç kapıdan kütüphaneye girdiğinizde fazla büyük olmayan kare biçimli mekana geçiş yaparsınız. Yapıya girdiğimde ilk gözüme çarpan, Ulu Önder Atatürk'ün muazzam portresi olmuştu.

Aynı zamanda Türkiye'nin milli adını taşıyan ilk kütüphanesi olma özelliği bulunan yapının okuma salonuna gitmek için bu kapıdan ara mekana geçiş yapıyorsunuz.


İzmir Milli Kütüphanesi 

Burası, okuma salonu...Ara mekanda karşınıza çıkan büyükçe kapıdan geçiş yaptığınızda, kitap ve tarih kokan salona gelirsiniz.

Gördüğünüz üzere tavan kısmı vitray camla örtülü okuma salonu, sekizgen biçimli sütunlarla desteklenmiş.

İzmir Milli Kütüphanesi 

Okuma salonunun dört bir tarafında odalara girilen kapalı kapıları gördüğümde ilk aklıma gelen, kimbilir ne kadar çok kitap vardır diye sormuştum kendime. Sonradan öğrendiğime göre Türkiye'de örgün ve yaygın eğitim kütüphanelerinde yaklaşık 32 milyon kitap mevcutmuş. Bunun 1.700.000'i ( 4.000'i el yazması eser ) İzmir Milli Kütüphanesi'nde bulunuyormuş. Şimdi de öyle mi, bilemiyorum, o zaman gittiğimde koyacak yer olmadığından kitapları kolilerde bekletiyorlardı. Umarım bir çare bulunmuştur. Kitaplar, kolilerde bekletilmek için değildir. Kapatılmaya gelmez, kapıları herkese açık olmalıdır kitapların.

İzmir Devlet Opera ve Balesi Elhamra Sahnesi

Dünyanın ilk sesli filmi " The Jazz Singer ( 1927 yapımı ) " ın İzmir'de ilk kez bu salonda gösterildiğini biliyor muydunuz? Ben de yeni öğrendim. 

1926'da açılan sinema, İzmir Milli Kütüphanesi'ne maddi kaynak sağlamak için açılmış. 

Kütüphaneyle bir bütünlük oluşturan sinemanın mimarlığını Neo-klasik Türk mimarisi tarzının öncüsü Mimar Tahsin Sermet Bey tarafından yapılmış. 

Kurşunla kaplı kubbesiyle pencere ve kapı kemerlerindeki mermer kaplı iki katlı bina, kütüphane çinileriyle aynı görünümdeki motifle süslü çiniler, yapının bütününe ayrı bir güzellik katmış. 

1980'den sonra da İzmir Devlet Opera ve Balesi'nin kullanımına verilmiş. 

Kızlarağası Hanı-Kemeraltı-Konak

İzmir'deki hanların en büyüğü ve en görkemlisi han, Hisar Camisi'nin hemen yanıbaşında, doğudan şehre gelen kervanların taşıdığı malların depolanması, pazarlanması, tüccarların ve kervanların barınması için 1744 yılında Hacı Beşir Ağa tarafından inşa edilmiş. 

Vaktiyle deniz kenarında inşa edilen han, zamanla denizin dolmasıyla sahilden 200 metre kadar uzak kalmış.

4.000 metrekarelik, kareye yakın dikdörtgen planlı, 2 katlı, bazı bedestenleri tek katlı, büyük avlusuyla mimari özelliği bakımından türünün tek örneği sayılıyormuş. 

Kızlarağası Hanı-Kemeraltı-Konak 

Tuğla, kesme taş ve kaba yontma taştan yapılmış han, günümüzde alt katın avluya bakan kısmı kafeler, üst kat ise el sanatları, gümüş takıları ve hediyelik eşyaların satıldığı dükkanlar olarak kullanılıyor.

Eskiden alt kat; develer, yükler ve alım-satım yapan tacirlerin buluşma noktası, üst kat ise konaklama olarak kullanılmaktaymış. 

Tarihi handa bana eşlik eden ve modelim olan sevgili arkadaşım Ayşen'e çok teşekkür ediyorum. 

Kızlarağası Hanı-Kemeraltı-Konak 

Üst katta koridor boyunca sıralanan odaların giriş kapıları oldukça alçak yapılmış. Orta boylu birisinin bile başını eğerek girebileceği odaların mistik havası gerçekten de insanı derinden etkiliyor. 

Kızlarağası Hanı-Kemeraltı-Konak 

Hanı çevreleyen bedestenlerde kesenize uygun restoranlar ve her türlü eşya bulabilirsiniz. Geleneksel el yapımı çini dükkanları, halıcılar, dericiler, el sanatları, hediyelik eşya, giyim...Ne ararsanız var. O taraflara yolunuz düşerse bedestenin sokaklarını mutlaka dolaşın.

İzmir- ikinci bölümde görüşmek üzere sevgi ve doğayla kalın. ☺️