Göğe Uzanan Dağlar Ülkesi Kırgızistan-2

 Kırgızistan Kültür ve Doğa Gezisi-2

Kırgızistan gezimin ikinci bölümüyle merhabalar...İlk bölümde de bahsettiğim gibi 8 günlük gezimi tek albüme sığdıramadığım için 4 bölüm halinde yayınlamayı düşündüm.

Gezimin ilk albümünü okumak isterseniz   https://nazlitoac.blogspot.com/2022/12/goge-uzanan-daglar-ulkesi-krgzistan-1.html   buradan tıklayabilirsiniz. 

Efendim; Kırgız kültürüyle başlayalım mı gezimize... ☺️

Koçkor Kasabası-Kırgızistan 

Sıra geldi 1767 metre rakımlı Koçkor Kasabası'nda yurt ( Boz-üy ) çadırı yapımına şahit olmaya. Ana malzemeleri esnek ağaç sırıkları, keçe ve ipten oluşan Boz-üy'ler, kışın soğuktan yazın sıcaktan korurmuş. Sevgili ekip arkadaşlarım dayanamayıp çadır yapımına yardım ettiler.☺️

Boz-üy Yapımı

Hiç çivi kullanılmayan çadır yapımında, eklem yerlerini tutturmak için inek derisinden yararlanıyorlarmış. Ayrıca iskeletin sağlamlığını arttıran renkli el işi şeritler de görülmeye değer. 

Boz-üy Yapımı 

Kırgızlar'ın yarı göçebe hayatının vazgeçilmezi, yarım saat içinde kurulan bu büyüklükte ki çadırın fiyatı 2.500 dolarmış ve nakliye alıcıya aitmiş. 

Kırgızistan'da ormanlık alan %5 civarındaymış. Kırsal alanlarda fazla odun olmayınca yakıt olarak tezek kullanılıyormuş. 

Koçkor Kasabası-Kırgızistan 

Yurt çadırı yapımı biter-bitmez fazla uzaklaşmadan soluğu sokakta aldım. Hangi ülkeden olursak olalım din, dil, ırk farketmez, kadınlar lisanını bilmese de her zaman birbirini anlayabilir. İzin istediğimde o kendi dilinde üstünü-başını göstererek güzel değilim dedi, ben de kendi lisanımla hayır, sen çok güzelsin deyince izin verdi fotoğrafını çekmeme. Gülüşü o kadar güzel ki, her şeye değer. ☺️

Koçkor Kasabası-Kırgızistan 

Sıra geldi keçe yapımını öğrenmeye. Kırgız geleneğine ve kültürüne ait keçe; giyimden ev yapımına ve hediyelik eşyaya kadar Kırgızistan topraklarında binlerce yıldır kullanılıyormuş. 

Koçkor Kasabası'ndaki geldiğimiz şirin evin bahçesinde, evsahiplerinin gösterdiği keçe yapımını dilim döndüğünce kısaca anlatmaya çalışacağım. 

Kırkılmış koyun yünü önce bir tokmakla dövülüp havalandırılıyor. 

Keçe Yapımı 

Dövülüp havalandırılan yün, hasır örtü üzerine yayılıp sabunlu suyla ıslatılıyor. 

Keçe Yapımı 

Sabunlu ıslak yün, naylon muşambayla sarılıp sıkıca bağlanıyor. İpin bir ucundan yuvarlayıp tekme ata-ata dövülüyor. Bu işlem yaklaşık 20-25 dakika sürüyor. Stres atmak için bire-bir işlem bence. ☺️

Keçe Yapımı 

Tekmeyle dövülen yünü muşambadan çıkardıklarında keçe ilk halini almış oluyor. Dikkatimi çeken, bu kadar çok, hiç işlem görmemiş yünlerin kokusunun olmaması. Miss gibi sabun kokusu sarmıştı etrafı. 

Keçe Yapımı 

İlk halini alan keçe, tekrar dürülüp bu defa kol ve dirsekle tempolu bir şekilde ezilmeye devam ediliyor. Tekme atan evin küçük oğlu da yardım ediyor. Bu işlem de 10-15 dakika kadar sürüyor. 

Keçe Yapımı 

Kol ve dirsekle dövülen keçe, toplanıp bir iple sıkıca bağlanıyor. 

Keçe Yapımı 

Son işlemde keçe, tel ızgara üzerine konup sık-sık yıkanıyor. 

Keçenin yapımı yaklaşık 1 saat kadar sürdü. İlk kez böyle bir yapıma şahit oldum. Fotoğraflarda kolay gibi görünüyor ama hiç kolay değil. Tamamen kas gücüne dayalı ve maharet isteyen bir uğraş. 

Sarybulak Köyü'nde Camii-Kırgızistan

Koçkor Kasabası çıkışından Son-Kul Gölü'ne giderken market alışverişi için durduğumuz yol üzeri ufak bir köyde çektim bu kareyi. Ne kadar camiye rastladıysam hem yapı olarak küçük hem de minareleri gördüğünüz gibi kısaydı. Hiç ezan sesi de duymadım. 

Sarybulak Köyü'nde Market

Hem şehir içinde hem de kırsal bölgelerde rengarenk konteynerleri ya ticarethaneye ya da yaşam alanına çevirmişler. Evler genellikle beyaz badana boyalı olsa da kapı ve pencereleri turkuaz, su yeşili ve gök mavisi renkliydi.

Son-Kul Geçidi-Kırgızistan 

Burası, Son-Kul Gölü'ne aracımızla giderken ki 3445 metre rakımlı tepe...Tee Tanrı Dağları'nın tepelerine gelmişim, bu gizemli dağları seyretmeden mi geçip gideceğim, olacak şey değil. İndik araçlardan tabii. Çok önceleri kendime söz vermiştim. Araçla ya da yürüyerek farketmez, yüksek rakıma çıkıp rekorumu kırarsam kahve içeceğim diye. Termosum ve kahvem zaten yanımdadır hep. Sözümü tutup ben de içtim efendim. 😀 
İnsanı uçuran rüzgara ve soğuğa rağmen büyüleyici manzaranın keyfini sanırım ancak o anları yaşayanlar anlayabilir.☺️

Fotoğraf için sevgili arkadaşım Kafiye Aydın hanıma çok teşekkür ediyorum. 

Son-Kul Gölü-Kırgızistan 

Aracımızla kah bozuk toprak yolda ilerledik kah dere içlerinden geçtik. Hayvanların otladığı görsel şölen sunan yayla ve dağ yamaçlarını geçerek 3016 rakımlı Son-Kul Gölü'ne nihayet gelebildik. O nasıl soğuk hava, inanın anlatamam. 1767 rakımlı Koçkor Kasabası'nda mevsim yazdı, burası ise kış. Aynı gün 20 derece kadar birden düşüş olmasını bünye kaldırır mı, kaldırırmış efendim. İrtifa yüksekliği de cabası. Yeni yer ve kültürü tanımanın heyecanıyla başka bir şey düşünmüyor ki insan. 

Son-Kul ya da Son Göl, Songköl, Song-Köl de denilen göl; Issık Göl'ün güneybatısında ve Narin ilinin kuzeyinde yer alıyor. 278 km2. yüzölçümüyle ülkenin ikinci büyük kapalı havza bir dağ gölüymüş. En derin noktası 13 metre olan göl, ağaçların olmadığı yayla ve Tanrı Dağları'yla çevrelenmiş. 

Son-Kul Gölü-Edelweiss Yurt Kampı

Boz-üylerde hemen sobalar yandı. Sobayı yakan Kırgız kadını, gece 3'de gelip gösterdiği tezekleri sobaya atacağını söylediğinde bir kez daha inandım, misafirlerini çok iyi ağırlıyorlar. Sabah uyandığımda çadırın içi sıcacıktı. Hangi ara gelip sobayı tazeledi, hiç duymadım. Benim anlamadığım ise tezek, tezek gibi kokar değil mi...Valla hiç de rahatsız edici bir koku yoktu.☺️

Son-Kul Gölü-Edelweiss Yurt Kampı

Obanın mutfağı ve restoranı...Pencerede görülenler bizim ekipten...☺️
Mutfağın kapısı hep açıktı. Bir Kırgız kadını yemeklerin başında, genç olan Kırgız kadını da götür-getir işlerini yapıyor. Restoranın bir köşesinde gürül-gürül yanan sobanın üzerinde ki çaydan ve sütten istediğiniz kadar içebiliyorsunuz.

Son-Kul Gölü-Edelweiss Yurt Kampı 

Gördüğünüz üzere hiç bina yok, tesis yok. Yani kısaca medeniyet yok. Telefonlar çekmiyor, haliyle internet yok, elektrik de yok. Jeneratör var. Tuvaletler, fotoğrafın en sağında görülen sacdan yapılma tek kişinin zor sığacağı barakalar... Ellerinizi yıkamak için mutfağın hemen dışına taşımalı sistem konmuş musluğu kullanıyorsunuz. Ayrıca bu musluk bulaşık yıkamak için de kullanılıyor. 

Son-Kul Gölü Yurt Kampı 

Misafir olduğumuz obanın güzeller güzeli, sevimli Aliya...

Son-Kul Gölü'ne ulaşım sadece haziran-eylül arası mümkün olabiliyormuş. Diğer zamanlarda hava şartlarının kötü olması nedeniyle yolları kapalıymış. Göçebe yaşayan Kırgızlar'ın gerçek yaşamını tanımak için kesinlikle bu yaylalara çıkın derim. 

Son-Kul Gölü-Kırgızistan 

Bir gece kaldığımız göle istemeyerek veda ettik ve bozkırlara attık kendimizi. Sol tarafta yürüyenler bizim ekipten...☺️

Son-Kul Gölü-Kırgızistan 

Yukarılara çıktıkça göl, tepsi gibi görünüyor. Eğer ki buralara kadar gelirseniz bulutlarla göz hizasında olduğunuzu görebilirsiniz. 

Tanrı Dağları-Kırgızistan 

Veee en sonunda yürüyerek kendi rekorumu kırmış bulunmaktayım efendim. Gururla 3275 metreye yürüyerek, adım-adım çıktığımı belirtmek isterim. 😄

Bu gördüğünüz bitkiler, yabani yeşil soğan...Bu kadar yüksek rakımda soğan olur mu, oluyormuş. Öyle de leźetli yemeğini yapıyorlar ki. 
Buradan başladık inmeye. 

Edelvays Çiçeği-Tanrı Dağları

İşte, Gürcistan'daki 2800 rakımlı Koruldi Gölleri'nde arayıp da göremediğim çiçek...Ormanlık alanının olmadığı yüksek rakımlı Alp Tipi Çayırları'nın kralıdır beyaz Edelvays Çiçeği. Öyle de çoktular ki, gördüğüme çok sevindim. 

1907'de Avusturya İmparatoru Franz Josep tarafından dağcı birliklerin sembolü haline gelmiş bu beyaz renkli çiçek. Bu tarihten itibaren bir çok Avrupa ülkesinde üstün başarılı askeri birimler ve komandoları tarafından sembol olarak kullanılmış. 

Tanrı Dağları-Kırgızistan 

Bu gezimizde hep ilkleri yaşadım. Karakol Vadisi'nde ilk kez çadırda kaldım, yüksek rakımlara çıkarak rekorumu kırdım, bir de ilk kez ata bindim. Bineceğimi rüyamda görsem asla inanmazdım. Sadece binmedim ki 10 km. at sürdüm. 11 km. çıkışlı-inişli ( 715 metre iniş ) yürümenin verdiği yorgunlukla at sürmek sarsıcı oldu benim için. 😄

Fotoğraf için sevgili rehberimiz İsmail Kılınç beye çok teşekkür ediyorum. 

Kızart Köyü-Kırgızistan 

2150 rakımlı köyde kalacağımız evin kapısına kadar atlarımızdan inmeden geldik. Toprağa basmak için can attığımı sanırım hiç unutmayacağım. 😄

Kızart Köyü-Kırgızistan 

Köyde bir market...Gittiğimizde kapalıydı. Yan evden sahibi çağırdığınızda öyle açıyorlar. 

Kızart Köyü'nde Kök Börü ( Oğlak Kapmaca ) Göçebe Oyunu

Atalarımızdan kalan kültürel miras Oğlak Kapmaca oyunu, izleyenleri gerçekten de etkisi altına alan bir oyun. Oyun oynanırken bir kaç çekim yaptım ama pek beğenmedim çektiklerimi. Ancak maç bitip de yakınımıza geldiklerinde çekebildim. Ata öyle hakimler ki, sanki uçacaklar. Çok rahatlar... 

Kızart Köyü'nde Mezarlık

Ķöy çıkışı fotoğrafını çektiğim mezarlık... Daha önce hiç mezarlık fotoğrafı çekmemiştim. Mezar taşların sanatsal yapısı ve görkemi bir hayli ilgimi çekti. Rehberimiz Uzak beyin dediğine göre artık sade oluyormuş mezar taşları.

Burana Kulesi-Kırgızistan

Tokmak şehrinde bulunan kule, 11. yüzyılda bir caminin minaresiymiş. Hem minare hem de kule olarak kullanılırmış. Depremlerden önce 45 metreymiş. Sonradan restore edilmiş ve günümüzde 25 metrelik kısmı kalmış. Balçıkla pişirilmiş tuğla ile yapılmış.

 Kulenin bulunduğu alan oldukça genişti. Müze haline getirilmiş alanın çevresindeki kerpiçten yapılmış harabeler de görülmeye değer. 

Balballar

Burana Kulesi'nin bulunduğu alanın hemen yanı başında yer alan Balballar, eski Türkler'de ölen komutanın mezarının etrafına dikilen ve öldürdüğü düşmanları simgeleyen taş heykellere deniliyormuş. Mezar taşlarının tarihi 6. yüzyıla kadar gidiyormuş. M.Ö. 2. yüzyıldan kalma bir çok kaya resimleri Chu Vadisi'nden toplanıp buraya getirilmiş.

Kulenin bulunduğu alanda ufak bir müze de var. Müzede; kalıntılarda bulunan paralar, mücevherler, çanak-çömlek, sikkeler, taştan yapılmış tarım aletleri de görebilirsiniz. Müzenin hemen yanında da hediyelik eşya satan yurt çadırı bulunuyor. Bölgeye giderseniz mutlaka uğrayın derim. 

Okuduğunuz için teşekkür ediyorum. Doğa ve sevgiyle kalın. ☺️