Yerli-yabancı turistlerin uğradığı, İstanbullular'ın buluşma noktası olduğu anıtın nasıl yapıldığı hakkındaki hikayeyi bilir misiniz? Bilmeyenler için kısaca anlatmak istiyorum efendim.
Cumhuriyetin ilanından sonra İstanbul'a gelen önemli devlet insanlarını ağırlarken meydanda yükselen bir anıta ihtiyaç duyuluyor. O yıllara kadar İstanbul'da Sultanahmet Meydanı buluşma yeriydi. Öyle bir meydan olsun ki hem kutlama, toplanma, tören yapılsın hem de cumhuriyeti simgeleyen anıt olsun. Bunun için komisyon kuruluyor. Önce Beyazıt Meydanı düşünülüyor. Cami ve imarethanenin olduğu meydanın tarihi dokusu bozulur gerekçesiyle kabul edilmiyor. Kentin tarihi kesimlerinden uzak bir yer arayışına giriliyor ve Taksim Kavşağı'nın uygun olduğuna karar veriliyor.
1925 yılında çalışmalara başlanıyor başlanmasına da anıtın yapımı için para gerekiyor. Henüz Milli Mücadele'den yeni çıkmış ülkede acil ihtiyaçlar varken heykel yapımına devlet bütçesinden karşılanması istenmiyor. Ve bir duyuru yapılıyor. Devletin görevlendirdiği özel yetkililer tarafından, kapı-kapı dolaşıp makbuz karşılığında bağış toplanacaktır. Halkın yanısıra en çok bağışı yapanlar da esnaf, tüccar, bankacı, gayrimüslimler oluyor.
Sonra anıt heykel yapımı için bir yarışma düzenleniyor. Yarışmayı daha önce Atatürk'ün büstünü de yapan dönemin en ünlü heykeltıraşlarından İtalyan Pietro Canonica kazanıyor.
Heykel olarak sadece Gazi Mustafa Kemal olması düşünülüyor önce. Pietro Canonica ise çeşmelerinden su akan ve kurnalarından taşan büyük bir havuzun ortasında Mustafa Kemal Paşa ile birlikte hem milli mücadeleyi hem de cumhuriyetin kuruluşunu simgeleyen anıt olmasını bir maket ve raporla komisyona sunuyor. Ve onaylanıp yapımına başlanıyor. Anıtın çevre düzenlenmesi görevi ise dönemin önemli mimarlarından Giulio Mongeri'ye veriliyor.
Bu esnada Güzel Sanatlar Fakültesi'nde öğrenciler arasında bir yarışma da düzenleniyor. Kazanan Sabiha Ziya Hanım ve Hadi Bara Bey, anıtın yapımında yardımcı olmak üzere İtalya'ya, Pietro Canonica'nın yanına gönderiliyor.
Anıtın yapımı 2,5 yılda tamamlanıyor. Ağırlığı 84 tonu bulan anıt, gemiyle Roma'dan İstanbul'a getiriliyor. Ve 23 gün gibi kısa bir sürede yerine yerleştiriliyor.
8 Ağustos 1928 tarihinde yaklaşık 40.000 kişinin olduğu büyük bir kalabalığın eşliğinde Meclis Başkanı Kazım Özalp Paşa tarafından görkemli törenle Cumhuriyet Anıtı'nın açılışı, mali sıkıntılardan dolayı çevre düzenlenmesi ve havuzu inşa edilmeden yapılıyor. Anıtı merak etmesine rağmen açılışa Mustafa Kemal Paşa katılmıyor. Açılıştan iki gün sonra Taksim'e gelir ve aracından inmeden anıtı izler. Zaten anıtın yapım aşamasından heykellerin nasıl olacağına varana kadar haberdardır Paşa. Bir sohbette sorulur, neden açılışa gitmedin diye. Sebebini de gösteriş olarak algılanmasına yol açmamak için diye cevap verir.
 |
| Taksim Cumhuriyet Anıtı İstiklal Caddesi ve Sıraselviler Caddesi'nin kesiştiği noktada yer alan anıtın güney yüzünde, cumhuriyetin kuruluşundan sonraki Türkiye'nin modern çehresini temsil ediyor. Sivil giyimli Mustafa Kemal Paşa, bir yanında İsmet İnönü, diğer yanında Mareşal Fevzi Çakmak, arkasında Milli Mücadele'de Sovyetler'in desteğinden dolayı vefa gösterilen iki Rus general ve halkla görülüyor. Geleneksel mimariden oluşan kemerli taş bir kaide içerisinde bronzdan yapılmış heykellerin yer aldığı anıtın yüksekliği 11 metredir. Kaidesi pembe Trentino ve yeşil Suza mermerinden yapılan anıtın iki yanına konulan kurnalarda olması gereken çeşmeler, mali sıkıntıdan ne yazık ki eklenememiş. |
 |
| Taksim Cumhuriyet Anıtı Anıtın kuzey yüzünde Mustafa Kemal Paşa'nın Kurtuluş Savaşı'nda askerlerin komutasını yaparken Milli Mücadele yansıtılıyor. Anıtın doğu ve batı yüzlerinde ise savaş ve barış sancakları tutan Türk Askerleri görülüyor. |
 |
| Taksim Cumhuriyet Anıtı Sancak tutan askerlerin üst bölümünde çerçeve içinde birer kadın portresi de bulunuyor. Anıtın doğuya bakan tarafında işgal sonrası vatanı için ağlayan, esaret altında, yüzü peçeli son derece üzgün kadın portresi yer alıyor. |
 |
| Taksim Cumhuriyet Anıtı Anıtın batı yüzünde ise Cumhuriyet ilanı sonrası gülümseyen, mutlu, peçesiz, çağdaş kadın olarak tasvir ediliyor. Manevi değere sahip anıt dikildikten sonra Taksim, yeni bir kimliğe kavuşmuş oluyor. Cumhuriyet Dönemi'nin ilk önemli anıtı olma özelliğini taşıyan Cumhuriyet Anıtı, Taksim Meydanı'nın simgesi haline geliyor. Cumhuriyet demek; bağımsızlık, özgürlük, demokrasi demektir! Cumhuriyetim Çok Yaşa! Cumhuriyetimiz'in 100. Yılı Kutlu Olsun! |
Nazlıcığım, tam Cumhuriyetimizin 100. yılında ne kadar anlamlı, isabetli bir paylaşım yapmışsın. Eline sağlık:) Bu arada Sovyet generaller hariç diğer bilgileri ilk kez öğrenmiş oldum. Yakından hiç görmedim o anıtı maalesef. (Bu da benim ayıbım 30 küsur sene Üsküdar'da oturduk çünkü:(( ) Atatürk'ün yoksul ülkede heykelin parasını devletin kasasından vermemesi , gösteriş demesinler diye açılışa gitmemesi, sonra gitmesi ne kadar düşünceli olduğunu gösteriyor, ona da bu yakışırdı. Ay şimdi ismi lâzım değil biri Cuma namazına 300 fotoğrafçıyla gidiyor! Maksat gösteriş olsun.
YanıtlaSilBu arada Atatürk'ün ne kadar vefalı biri olduğunu o iki Rus generalin heykeli ispatlıyor. Bu konuyu yıllar önce okumuştum, gerçekten dönemin Sovyetler Birliği bize çok büyük maddi, manevi yardımda bulunmuş. Sandıkla altın göndermişler; böylece silah, cephane almışız, elde avuçta yok:( generaller de ülkeye gelmişlerdi yanlışı aklımda kalmadıysa, bilgi ve tecrübeleriyle fikir vermişler sanırım.
Atatürk'üm nur içinde yatsın, bizi sadece düşmanlardan kurtarmakla kalmadı, padişaha kulluk etmekten kurtardı, şapkamızdan alfabemize, geometri kitabımıza kadar öğretmenlik etti, image maker oldu, Avrupai olalım istedi, minnettarız, borcumuz ödenmez. 100. yılımız kutlu olsun.
Tekrar eline sağlık canım, büyük ilgiyle okudum.
Çok teşekkür ediyorum.
SilÜlkemizde çoğu kişi bilmeden anıtın önünden geçip gidiyor maalesef. İstanbul'a yolunuz düşerse o tarafa uğradığınızda anıtı görme fırsatınız olur umarım.
Anıttaki ayrıntıların anlamları beni hâlâ çok etkiler. Kadın portrelerinin yönlere göre yerleştirilmesi o dönemde bile farkındalık göstergesi bence. Doğuya değil batıya bakılsın denilmiş.
Atatürk ve silah arkadaşlarına minnet borcumuz, dediğiniz gibi asla ödenmez. Ne büyük şans ki böyle bir lidere sahip olmuş ülkeyiz.
Atamız'ı sevgi ve saygıyla anıyorum. Nurlarda uyusun.
Merhabalar.
YanıtlaSilCumhuriyetimizin 100. yılında Taksim Cumhuriyet Anıtı ile ilgili paylaşımınız isabet olmuş. Anıtın yapılma hikayesi ile ilgili hiç bir bilgim yoktu. Paylaşımınız sayesinde öğrenmiş oldum. Kaleminize, emeğinize ve yüreğinize sağlık ve mutluluklar diler, teşekkür ederim.
Cumhuriyetimizi ve onun kurucusu olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü sevmeyenlerin neden sevmediklerini çok iyi biliyorum. Adım adım ülkemizi cumhuriyetten ve Atatürk'ten uzaklaştırma gayreti içindeler.
Oysa cumhuriyetimiz de Atatürk'te ilelebet bu gönüllerde sonsuza kadar yaşamaya devam edecektir.
Cumhuriyetimizin 100. yılı kutlu, mutlu ve daim olsun inşAllah.
Ülkemizi emperyalist ülkelerin paylaşımından ve zulmünden kurtaran ve Cumhuriyetin kurulmasına vesile olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e, silah arkadaşlarına ve aziz şehitlerimize Cenab-ı Hakk rahmetiyle, merhametiyle, mağfiretiyle ve cennetiyle muamale buyursun inşAllah!
Selam ve saygılarımla.
Merhaba Recep Bey...
SilBen de biliyorum neden sevmediklerini. Cumhuriyet batıyorsa onlara, kapı açık istedikleri ülkeye gidebilirler. Yozlaşmış beyinlerin niyetlerine Tanrım fırsat vermesin diye dua etmekten başka elimden hiç bir şey gelmiyor.
Atatürk ve Cumhuriyet sevgisi ne yaparlarsa yapsınlar asla silinmez. Bilakis daha da çok artar.
Aminn! Nurlarda uyusunlar inşallah.
Kıymetli katkınıza çok teşekkür ediyorum. Sizin de gönlünüze sağlık olsun.
Ben de selam ve saygılarımı gönderiyorum.
Nazlı Hanım, muhteşem bir paylaşım olmuş, tebrik ederim.
YanıtlaSilTaksim Anıtını defalarca gördüm ve bir İtalyan mimar tarafından da yapıldığını bilirdim ancak üst bölümdeki kadın figürlerine hiç dikkat etmemişim. Bu bilgi tam radyoluk, izniniz olursa sizin yazınızdan seslendiririm. :)
100 yaşı kutlu olsun Cumhuriyetimizin <3
Çok teşekkür ediyorum Sezer Hanım.
SilKadın figürleri en üstte kaldığından bir çok kişinin dikkatini çekmiyor. Anıtın tamamını gösteren fotoğraflara baktığımızda bile o anlam dolu ayrıntılar gözden kaçabiliyor.
İzin ne demek, bilakis çok mutlu olurum. Anıtta ufak bir detay gibi görünse de cumhuriyet öncesi ve sonrası için kadınların yaşamını etkileyen büyük bir durum.
Bu bilginin sayenizde çok kişiye ulaşmasında çorbada tuzum olacaksa ne mutlu bana.
Yüreğiniz dert görmesin.
Cumhuriyetimiz sonsuza dek kutlu olsun. ❤️
Önünden defalarca geçtiğimiz bu güzel anıtla ilgili ne güzel bilgiler derlemişsiniz Nazlı Hanım. İlgiyle okudum. Emeğinize sağlık. Cumhuriyetimizin 100. yılı kutlu olsun. Sevgiyle :))
YanıtlaSilÇok teşekkür ediyorum Yıldız Hanım. Sizin de yüreğinize sağlık olsun.
SilCumhuriyetimiz nice 100 yıllara kutlu olsun.
Sevgi ve selamlarımı gönderiyorum size. :)
teşekkürler yaaa hiç bilmiyordum anıt deyip geçiyordum :)
YanıtlaSilRica ederim, ne demek...Kıymetli katkınıza ben de teşekkür ediyorum.
SilBir yerden bir yere telaşla yürüyünce etrafımıza pek dikkat etmiyoruz sevgili deeptone. Gerçi mega kentte yaşayıp da telaşlanmamak mümkün olmuyor.
Bilmemekte yalnız değilsiniz, bir çok kişi bilmiyor anıtın anlamını.
Bu anıtın hikayesini hiç bilmiyordum, gerçekten çok güzel bir paylaşım olmuş teşekkür ederim.
YanıtlaSilRica ederim, ne demek...Asıl ben teşekkür ediyorum değerli katkınıza.
SilPaylaşımımı beğenmenize onur duydum. Hikayesi gerçekten de çok etkileyici...Araştırana kadar ben de bilmiyordum.
Hikayesini ilk kez sizden duydum.Bilgilendirici bir yazı olmuş.Kaleminize sağlık:)
YanıtlaSilSizin de gönlünüze sağlık olsun. Çok teşekkür ediyorum kıymetli yorumunuza. :)
SilTaksim Cumhuriyet Anıtı'nın ne hikayesi varmış meğer :) Elinize sağlık.
YanıtlaSilDeğerli katkınıza çok teşekkür ediyorum. :)
SilSizin de yüreğinize sağlık olsun.
Anıtın hikayesini ve yapım aşamalarını ilgiyle okudum Nazlı Hanım, açıkcası bilmiyordum sayenizde öğrenmiş oldum.
YanıtlaSilTeşekkürler:)
Rica ederim, ne demek Sevil Hanım...Anıtın bilinmesinde katkım olduysa ne mutlu bana. Ben de teşekkür ediyorum. :)
SilThanks for telling us this story about the monument. I have visited there in 2018.
YanıtlaSilThank you so much. I'm pleased you visited.
SilAnıtın detaylarını yazınız sâyesinde öğrendim. Ben bu kadar erken bir tarihte yapıldığına şaşırdım açıkçası.
YanıtlaSilBilgiler için teşekkürler...
Rica ederim, ne demek Recep Hilmi Bey...Asıl ben teşekkür ediyorum değerli katkınıza.
SilYapım tarihi konusunda size katılıyorum. Öğrenene kadar ben de daha geç tarihte yapılmış sanıyordum.
Yeni yazılarınızı bekliyoruz...
SilFotoğraflarımı yerleştirdim sayfaya, yazılarımı toparlamaya çalışıyorum. İlginize çok teşekkür ediyorum Recep Hilmi Bey. :)
SilNe kıymetli bilgi, teşekkürler.
YanıtlaSilBen de teşekkür ediyorum değerli katkınıza. Rica ederim, ne demek...
Sil